Wikipedia definiuje stres jako "dynamiczną relację adaptacyjną pomiędzy możliwościami jednostki, a wymogami sytuacji (stresorem), charakteryzującą się brakiem równowagi. Podejmowanie zachowań zaradczych jest próbą przywrócenia równowagi." Stres może być rozumiany jako bodziec, reakcja lub proces (transakcja).
Stres jest naturalną reakcją organizmu na psychiczne, emocjonalne i fizyczne zmiany w otoczeniu. Miliony ludzi na całym świecie codziennie doświadczają stresu o różnym natężeniu - od małej dawki motywującej do lepszego wykonania zadania po ekstremalne porcje wywołujące poważne zaburzenia. Nawet zwierzęta, insekty i rośliny odczuwają negatywne skutki stresu.
Odkrywca stresu Hans Selye twierdzi, że bóle głowy, bezsenność, wysokie ciśnienie krwi, choroby serca i nerek wywołane są stresem. Jego zdaniem, "Każdy stres zostawia nie dającą się wymazać bliznę i każde stresujące doświadczenie sprawia, że organizm się szybciej starzeje."
Kiedy jesteś zestresowany nadnerczowe gruczoły wytwarzają "hormon stresu", który atakuje mięśnie, wewnętrzne narządy i obniża odporność immunologiczną. Choroby będące skutkiem niezdolności człowieka do radzenia sobie ze stresem Hans Selye nazwał mianem niewydolności tzw. syndromu ogólnej adaptacji.
Cichy zabójca
Stres ma cechy skrytego zabójcy; podkrada się cicho i zabija kiedy się tego najmniej spodziewamy. Sam w sobie stres jest zjawiskiem psychicznym, ale może wywoływać negatywne i długotrwałe zmiany somatyczne.
Wiele osób myli stres ze zwykłym przemęczeniem. Kiedy pytasz kogoś czy czuje się zestresowany, słyszysz w odpowiedzi, że wszystko w porządku. W rzeczywistości jest inaczej. Można czuć się fizycznie znakomicie i być w głębokim stresie.
Aby zrozumieć różnicę między chronicznym stresem i zwykłym zmęczeniem wyobraź sobie filiżankę z gorącą herbatą. Może w niej być dużo lub mało cukru. Ilość cukru w herbacie można porównać do stresu, a jej temperaturę do poziomu zmęczenia. Ilość cukru w filiżance nie zmieni się kiedy herbata ostygnie. Podobnie nie musisz być fizycznie wyczerpany, aby cierpieć na uciążliwy stres. Na przykład zbliżająca się ocena pracownika, decydująca rozprawa w sądzie, wywiad z agresywnym dziennikarzem, udział w publicznej debacie mogą wywołać dokuczliwy stres.
Zwykłe zmęczenie wywołane przez nadmierną aktywność fizyczną ustępuje zazwyczaj po kilkugodzinnym głębokim śnie lub dobrej gorącej kąpieli. Chronicznego stresu nie można usunąć snem lub kąpielą. Ludzie cierpiący na stres często nie umieją samodzielnie ustalić jego przyczyny i wydaje im się, że cały świat spiskuje przeciwko nim. Czują się atakowani, krytykowani, wyczerpani i denerwują ich nawet błahe nieporozumienia. Tłumacząc takie zachowanie podają niejasne i ogólne przyczyny, na przykład presja w pracy, korki uliczne, hałas, polityka, pogoda, itp.
Warto przy tym pamiętać, że chwilowy stres ma także pozytywny wpływ i jest nieodłącznym elementem naszego życia. Stres uwalnia w organizmie noradrenalinę, która stymuluje zapamiętywanie, poprawia nastrój i pobudza do twórczego myślenia.
Zarządzanie stresem nie polega więc na jego eliminacji, ale na umiejętnym dawkowaniu. Idzie o to, aby nasz układ sympatyczny "dowodzący" organizmem w chwilach zagrożenia, wysiłku i walki nie był stale pobudzony. A to wymaga znajomości technik aktywujących działania relaksujące, za które odpowiada układ parasympatyczny magazynujący i konserwujący energię.
W drugiej części przedstawię listę pytań, dzięki którym można zidentyfikować przyczyny stresu i wyeliminować je lub kontrolować bez pomocy z zewnątrz.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz